Jak dobrze napisać uzasadnienie projektu?

Uzasadnienie projektu lub inaczej uzasadnienie potrzeby podjęcia działania jest obligatoryjną częścią praktycznie każdego wniosku. W tym polu musisz udowodnić, że zaplanowane we wniosku działania odpowiadają na aktualne potrzeby potencjalnych uczestników i uczestniczek projektu. Dlatego, możesz też się spotkać z tym, że niektórzy nazywają tą część wniosku opisem sytuacji problemowej.

W tym artykule pokażę Ci jakie elementy powinna zawierać ta część wniosku i czego w niej nie robić.

4 rodzaje danych

Napisanie dobrej diagnozy nie jest tylko prostym opisaniem trudności, jakie napotykają osoby wokół nas. Jeżeli spoglądasz przez „swój pryzmat”, a Twoja organizacja wspiera samotnych seniorów, to może wydawać Ci się, że wszyscy seniorzy są samotni. A do tego „biedni” i wykluczeni cyfrowo. Subiektywne patrzenie na świat jest jednym z głównych błędów poznawczych dokładnie opisanych w każdej poważnej książce socjologicznej. Z pewnością, nie wszyscy seniorzy są samotni, a świat jest bardziej „szary” niż „czarno-biały”. I Ty powinieneś tę szarość świata pokazać w uzasadnieniu potrzeby podjęcia działań projektowych. Wyjątek, jest jeden, gdy znajdziesz bardzo duży i palący problem i znajdziesz dane potwierdzające ten fakt. Jednak w naszym – europejskim świecie, już bardzo rzadko występują takie sytuacje, w których dzieje się „naprawdę źle”, i w których cierpi 100% jakiejś grupy docelowej.

Podsumowując, aby napisać dobre uzasadnienie podjęcia działań powinieneś znaleźć adekwatne dane. To są takie dane, które bedą odnosiły się do konkretnej sytuacji i konkretnego miejsca. A dodatkowo będą obejmowały wybrany obszar tematyczny. Oznacza to, że jeżeli chcesz napisać projekt sportowy dla seniorów z miejscowości Z, to będziesz szukał danych dotyczących sportu i seniorów – mieszkańców miejscowości Z. Z powyższego jasno wynika, że nie interesują nas dane ogólnopolskie, ani dane dotyczące ilości szpitali w miejscowości Z. Te informacje mogą pokazać kontekst lub stanowić dane porównawcze, ale same w sobie nie będą wystarczające do tego, aby pokazać, jaka jest sytuacja seniorów z miejscowości Z.

Przygotowanie listy danych, jakie będą potrzebne do napisania uzasadnienia potrzeby podjęcia działania jest kluczem do sukcesu. Dodatkowo szukając konkretnych informacji nie będziesz „przedzierać się” przez gąszcz danych. Dzięki takiemu podejściu szybciej je znajdziesz, i szybkiej napiszesz projekt.

Ogólnodostępne dane liczbowe

Nie ma dobrego opisu potrzeby podjęcia działania bez danych liczbowych. Dane liczbowe dzielimy na ogólnodostępne i dane własne.

Ogólnodostępne dane liczbowe to informacje z wszelkiego rodzaju raportów, strategii, wyników badań, portali agregujących dane i innych miejsc. Ważne jest to, aby te dokumenty i miejsca w internecie, które zawierają dane były ogólnodostępne i weryfikowalne. Wtedy, w opisie potrzeb podajesz konkretną daną i wskazujesz źródło informacji. Np. podając ilośc osób bezrobotnych w danej gminie w sierpniu 2022 r. wskazujesz, że są to dane z PUP.

Takie dane znajdziesz w:

1. BIP (Biuletynach Informacji Publicznej) i na stronach www wszystkich samorządowych i rządowych instytucji. Do danych, które są najciekawsze należą dane z powiatowych urzędów pracy (PUP), ośrodków pomocy społecznej oraz dane samorządu. Co prawda samorządy nie publikują konkretnych statystyk, ale w BIP znajdziesz te dane przeanalizowane i opisane w strategiach. Zwróć szczególną uwagę na strategię rozwoju, lokalny program rewitalizacji, program działań na rzecz osób z niepełnosprawnością, itp.
2. Raportach policji i straży miejskiej. Wskaźnik przestępczości i wykrywalności przestępstw jest istotną daną pokazującą „sposób życia” w konkretnej społeczności.
3. GUS i ich Banku Danych Lokalnych. W tych bazach znajdziesz wszytko, albo nawet jeszcze więcej. Stąd, wchodząc do nich, powinieneś wiedzieć, jakich konkretnych danych poszukujesz.
4. Rządowym portalu otwarte dane, który ma mniej danych niż GUS. Jednak te dane są aktualizowane na bieżąco.
5. Raportach ośrodków badania opinii publicznej. Do najpopularniejszych z nich należą COBOS i OBOP. Tu tak, jak w przypadku GUS jest badane praktycznie wszystko. I, aby nie zginąć w nadmiarze danych powinieneś szukać tylko tych, których potrzebujesz.
6. Materiałach publikowanych przez organizacje pozarządowe. W zależności od obszaru Twoich poszukiwań, informacje znajdziesz na stronach organizacji działających w konkretnych obszarach. Np. szukając informacji o działaniach samorządów sprawdź strony Watchdog Polska, o osobach z niepełnosprawnością – strony Integracji, itp. Nie zapomnij też o najważniejszym polskim portalu dla organizacji pozarządowych – ngo.pl.
7. Artykułach i komunikatach medialnych. Posiłkując się danymi, które praktycznie każdy może stworzyć, bez zachowania reguł badań społecznych sprawdź, kto i w jakim celu opublikował daną treść.
8. Mapach google, w których sprawdzasz np. ilość domów kultury działających na danym terenie, gdy piszesz projekt kulturalny.
9. Internecie. Jednak w tym miejscu każda dana będzie wymagała uważnej weryfikacji.

Dane liczbowe własne

Najlepiej będzie jeżeli uzasadnienie projektu będzie zawierało obydwa rodzaje danych liczbowych – własne i ogólnodostępne. Do danych własnych możesz zaliczyć np. ilość osób korzystających ze wsparcia, wyniki ankiet poszkoleniowych, wyniki zdawalności egzaminów. Do tych danych możesz zaliczyć też np. ilość osób oczekujących na wsparcie i… każdą inną daną, która jest prawdziwa, wiarygodna, i która została zmierzona w sposób obiektywny.

Pamiętaj jednak, że uzasadnienie projektu będzie wartościowe, jeżeli posiłkując się danymi własnymi podasz dodatkowo:

1. sposób zbierania,
2. czas gromadzenia danych,
3. ilość przebadanych osób,
4. informację, czy gdzieś te dane są dostępne online.

Dane jakościowe

Dana jakościowe to wszelkie dane nie dające się zmierzyć i policzyć. Te dane mogą wynikać z subiektywnych odczuć i opinii mieszkańców danej miejscowości wyrażonych w formie ustnej. Dane jakościowe pojawiają się też w artykułach w gazetach lub na portalach internetowych. Możesz też je znaleźć w publikacjach i raportach z badań jakościowych. Daną jakościową może być praktycznie każdy rodzaj informacji, który jest przydatny w określeniu konkretnego problemu. Dane jakościowe dają kontekst społeczny, historyczny, ekonomiczny, itp. One pokazują, jak wygląda życie w danej społeczności. Jednak dopiero uzupełnione danymi liczbowymi są wiarygodne.

Nikt nie uwierzy Ci, jeżeli uzasadnienie projektu oprzesz wyłącznie o dane jakościowe. W każdym miejscu pojawiają się artykuły opisujące to, jak jest źle i dlaczego nie remontuje się dróg. Te informacje nie są wiarygodne. Jednak gdy zestawisz je np. ze wskaźnikiem bezrobocia na poziomie 15 % oraz informacją, że w gminie nie ma żadnego dużego pracodawcy – to nabierają mocy.

Uzasadnienie projektu to umiejętne zestawienie i analiza danych

W projekcie, aby oceniający Ci uwierzył powinieneś umiejętnie zestawić dane ilościowe i daje jakościowe. Następnie powinieneś wyciągnąć z nich racjonalne i wiarygodne wnioski. Jeżeli w Twojej gminie 30% mieszkańców to osoby 60+, gmina jest stosunkowo bogata, ale nie działa w niej żaden klub seniora to wnioski mogą być dwa. Po pierwsze, władze nie widzą potrzeby przekazania środków na działalność klubu seniora. Po drugie, w gminie nie ma podmiotu, który byłby gotowy poprowadzić taki klub. W zależności od tego, która z przyczyn jest prawdziwa (może też się tak zdarzyć, że dwie z nich), projektujesz odpowiednie działania. Mogą to być wizyty studyjne dla przedstawicieli samorządu w dobrze działających klubach seniora i w gminach, które je prowadzą (problem 1). Jeżeli chcesz rozwiązać problem 2 powinieneś uruchomić działania animacyjne z organizacjami lub jednostkami miejskimi, które będą gotowe prowadzić klub seniora. Możesz też zaplanować inne działania, ale muszą być one powiązane z przyczynami opisanych problemów w uzasadnieniu projektu.

Ten swoisty system naczyń powiązanych – dane, przyczyny i skutki świetnie obrazuje narzędzie, które się nazywa drzewem problemów. Ale o tym, w kolejnym artykule 🙂

Nie chcesz czytać? Posłuchaj podcastu o uzasadnieniu potrzeby podjęcia działań:

#013: Uzasadnienie potrzeby podjęcia działania? To proste!

Możesz też przeczytać o tym, czego nie robić w polu „syntetyczny opis zadania” i jakie są największe błędy piszących projekt. Pisałam też o tym, co to są dotacje i gdzie szukać informacji o konkursach grantowych.