Czy warto założyć fundację jednoosobową?

Rocznie w Polsce jest rejestrowanych blisko 4000 stowarzyszeń i 2000 fundacji. Wg. NGO.pl co roku zwiększa się ilość nowopowstających fundacji w stosunku do stowarzyszeń. Gro z tych nowopowstałych fundacji to podmioty jedno- lub kilkuosobowe. Sporo z nich to fundacje tworzone przez rodziny. Jeżeli zastanawiałeś się kiedyś czy warto założyć fundację jednoosobową to ten tekst jest właśnie dla Ciebie.

W jakim celu chcesz założyć fundację jednoosobową?

Można śmiało powiedzieć, że ilu fundatorów tyle powodów założenia własnej fundacji. Jednak większość osób wybiera Fundację, gdyż ta nie wymaga zaangażowania od razu sporej ilości osób do współpracy. Np. aby założyć stowarzyszenie rejestrowe od razu musisz mieć min. 7 członków założycieli. Fundator może być jeden. Taki fundator powołuje Fundację oraz zarząd i potem na spokojnie może szukać kolejnych osób do współpracy. Dodatkowo fundator może być członkiem zarządu ufundowanej przez siebie Fundacji. Jeżeli chcesz być „solopreneurem” w fundacji to powinieneś wiedzieć, że i tak prędzej niż później będziesz musiał komuś zlecić część zadań. Nie da się robić wszystkiego samemu. Tym bardziej, że ustawowym celem powołania fundacji powinna być realizacja ważnych celów społecznych.

Kolejna duża grupa osób decyduje się na założenie fundacji jednoosobowej, aby realizować swoje marzenia o satysfakcjonującym życiu i pomaganiu innym ludziom. Jeżeli jesteś bogatym fundatorem i masz środki na pomaganie innym osobom to będziesz mógł bez problemu zrealizować swoje marzenia. Jeżeli umiesz pozyskiwać środki w formie darowizn lub projektów to też będziesz mógł pomagać. Ale jeżeli nie masz środków, ani umiejętności to czeka cię trudny start – bez środków i bez pomocy innych osób. Fundacja zawsze będzie generowała koszty – KRS, księgowości, www, czy inne – nieprzewidziane. Wtedy masz dwa wyjścia – albo nabędziesz kwalifikacje, albo będziesz musiał zatrudnić kompetentne osoby do współpracy. Pamiętaj też, że samemu jest ciężko realizować misję na szeroką skalę.

Jeszcze inna grupa osób – znajdująca się w mniejszości to doświadczeni działacze III sektora, którzy chcą „robić coś swojego” lub optymalizować koszty działań. Te osoby świetnie dają sobie radę w zawiłościach zakładania własnej fundacji jednoosobowej i jej prowadzenia.

Przeczytaj również jak szybko założyć własną fundację. Możesz też posłuchać tego artykułu w moim podcaście.

Jak zgodnie z prawem założyć fundację jednoosobową?

Zgodnie z art. 5 Ustawy o fundacjach statut fundacji powinien zawierać następujące informacje: „nazwę, siedzibę
i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.„

Do organów fundacji wieloosobowej zaliczamy zarząd i radę fundacji. Do jednoosobowej – wyłącznie zarząd. Jednak musisz pamiętać, że brak Rady fundacji uniemożliwi Ci aplikowanie o status OPP i zbieranie 1% podatku dochodowego. Dlatego, jeżeli upierasz się przy podmiocie bez rady dopisz do statutu punkt:

„Zarząd może powoływać zespoły doradcze, radę honorową oraz w razie potrzeby Radę Fundacji.”

Dzięki niemu nie będziesz musiał wprowadzać zmian w statucie i w KRS, gdy zmieni się Twoja wizja działania. Wtedy powołasz Radę uchwałą zarządu i opracujesz jej regulamin działania.

Kolejną rzeczą, którą powinieneś przemyśleć, jest liczba osób w zarządzie. Jeżeli chcesz działać w pojedynkę to świetnie, ale musisz przeanalizować możliwość „załatwienia” pilnych spraw, gdy jesteś np. na wakacjach lub na dłuższym L4. Dlatego lepiej jest, aby zarząd składał się co najmniej z 2 zaufanych osób, które mogą działać samodzielnie w określonym zakresie. W naszym statucie znalazł się zapis, który daje możliwość dowolnego wyboru ilości członków zarządu:

„Zarząd Fundacji składa się z 2-3 osób, przy czym pierwszego Prezesa Zarządu wskazuje Fundator. Każdego kolejnego prezesa powołuje zarząd ze swojego składu jednomyślną decyzją.”

i dalej:

„Do reprezentowania Fundacji upoważniony jest jednoosobowo każdy z Członków Zarządu. W przypadku zaciągania zobowiązań finansowych o wartości wyższej niż 50 000,00 zł są wymagane podpisy minimum dwóch Członków Zarządu.”

Z pewnością zastanawiasz się skąd ta druga część zapisu? Chodzi o to, aby zadbać o bezpieczeństwo naszej „dwuosobowej” fundacji.

Bezpieczeństwo fundacji jednoosobowych

Fundacja to podmiot prawny, który powinien zostać zabezpieczony przez Fundatora w taki sposób, aby móc prowadzić efektywne działania. Fundacja powinna móc działać lub zostać zlikwidowana nawet, gdy fundator i jedyny członek zarządu nie będą mogli pracować. Oznacza to nic innego, że potrzebujesz co najmniej jednej dodatkowej osoby, która będzie mogła się za Ciebie podpisać, lub która, gdy Tobie się coś stanie, będzie mogła zostać prezesem zarządu upoważnionym do wykonania przelewów, czy zamknięcia podmiotu.

Dlatego rekomenduję, aby zarząd Twojej fundacji był co najmniej dwuosobowy lub, aby zapisy w statucie dawały możliwość prawną powołania kolejnej osoby do zarządu.

Pamiętaj, że po 7 dniach od wpisu Twojej fundacji do KRS masz 7 dni na jej rejestrację w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Przeczytaj tutorial „z obrazkami”, zrób to szybko i uniknij kary za brak zgłoszenia.

Przeczytaj również, gdzie szukać informacji o konkursach grantowych.

Przesłuchaj odcinka podcastu o tym, jak otrzymać dotację na założenie Twojej organizacji.