Kto jest beneficjentem rzeczywistym w fundacji?

Pozostał nam tydzień do rejestracji w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Sam proces korzystania z systemu jest stosunkowo prosty, co pokazałam w tym wpisie. Jednak ustalanie tego, kto jest beneficjentem rzeczywistym w fundacji budzi sporo emocji.

Stowarzyszenia wpisane do KRS mają prościej. W nich jest co najmniej 7 członków, którzy na walnym zebraniu członków podejmują kluczowe decyzje. Żadna z osób nie ma więcej jak 25% głosów, więc nie jest spełniona jednej z przesłanek, która mówi, że do Rejestru wpisujemy osoby posiadające co najmniej 25% głosów w danym podmiocie. Wtedy do rejestru wpisujemy wyższą kadrę menedżerską tj. członków zarządu. W stowarzyszeniach nie wpisujesz też komisji rewizyjnej, gdyż nie jest ona organem stanowiącym. Komisja rewizyjna zgodnie z wszystkimi wytycznymi jest uznawana za organ kontrolny.

Beneficjentem rzeczywistym w fundacji może być każdy…

Może nie tak do końca każdy, ale na pewno nie jest to takie proste. Fundacje mają możliwość utworzenia różnych organów i ciał doradczych. Pokażę Ci teraz po kolei, jakie są implikacje w przypadku każdego z tych organów. Ale najpierw wróćmy do ustawowej definicji beneficjenta rzeczywistego:

„Rozumie się przez to każdą osobę fizyczną sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem [organizacją] poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna…”.

Fundator

Jeżeli fundatorów jest więcej niż 4 lub nie posiadają oni żadnych istotnych uprawnień to nie powinieneś ich zgłaszać do Rejestru. Do istotnych uprawnień zapisanych w statucie należą m.in.:

• powoływanie i odwoływanie członków zarządu lub innych organów fundacji;
• likwidacja fundacji;
• zmiana statutu;
• podpisywanie umów, wydatkowanie środków i decydowanie ws. istotnych kierunków rozwoju fundacji.

Jeżeli Twoja fundacja została powołana przez osobę zmarłą lub w wyniku testamentu również nie wpisujesz jej do Rejestru. W przypadku, gdy fundator jest jednocześnie członkiem zarządu masz problem z głowy – taką osobę powinieneś wpisać do rejestru.

Wyżej opisane podejście jest zgodne z polską ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jednak w tym miejscu nasza ustawa „rozjeżdża się” z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. dyrektywa AML), która mówi, że fundacje należy traktować, jak trusty. W truście z kolei beneficjentem rzeczywistym jest (Art. 2 pkt. 25.1.b polskiej ustawy): założyciel, powiernik, nadzorca, odbiorcy działań trustu, osoby sprawujące kontrolę nad trustem, itp.

W oparciu o dyrektywę parlamentu europejskiego banki, które zgodnie z ustawą są nazywane tzw. instytucjami obowiązanymi, często uznają, że beneficjentem rzeczywistym w fundacji jest fundator. Zgodnie z polską ustawą instytucje obowiązane mają obowiązek sprawdzać poprawność zapisów w Rejestrze. W efekcie niezgodność polskiej ustawy i dyrektywy unijnej prowadzi do tego, że pod groźbą likwidacji konta bankowego banki każą organizacjom zmieniać zapisy w Rejestrze.

Pamiętaj, że w przypadku niezgodności zapisów nie możesz bezrefleksyjnie zmieniać zapisów w Rejestrze. Za nieprawidłowe dane w Rejestrze Twoje organizacja może otrzymać nawet do 1 000 000 zł kary! I to ty, jako zarząd odpowiadasz za prawidłowość danych.

Gdy bank naciska na zmianę danych

Zgodnie z polską ustawą (Art. 61a.) „Instytucja obowiązana odnotowuje rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w Rejestrze a ustalonymi przez nią informacjami o beneficjencie rzeczywistym klienta i podejmuje czynności w celu wyjaśnienia przyczyn tych rozbieżności„. Oznacza to, że banki mają obowiązek przeprowadzenia czynności wyjaśniających i poznania stanowiska Twojej organizacji ws. zgłoszenia osób do Rejestru. Potwierdza to również komunikat nr 37 w sprawie zasad odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w CRBR a ustalonymi przez instytucję obowiązaną informacjami o beneficjencie rzeczywistym klienta, zgodnie z którym bank „w przypadku potwierdzenia odnotowanych rozbieżności przekazuje organowi właściwemu w sprawach Rejestru zweryfikowaną informację o tych rozbieżnościach wraz z uzasadnieniem i dokumentacją dotyczącą odnotowanych rozbieżności”.

Często się zdarza, że informację o rozbieżnościach organizacje społeczne otrzymują od pracowników banku nie mających pojęcia o ustawie i Rejestrze. Te osoby znają bankową procedurę, od której nie mogą odejść. W takich sytuacjach, gdy uważasz, że masz rację, proś o rozmowę z przełożonym lub osobą, która zajmuje się Rejestrem w danym banku.

Zarząd, co do zasady, jest beneficjentem rzeczywistym w fundacji

Jeżeli w twojej fundacji podejmiesz decyzję o tym, że nie zgłaszasz fundatora, ani rady fundacji to do Rejestru zgłaszasz zarząd.

Może wystąpić taka sytuacja, że po wpisaniu do rejestru Fundatorów będziesz musiał wprowadzić do Rejestru również zarząd. Wystąpi ona wtedy, gdy zarząd ma uprawnienia organu stanowiącego tj. podejmuje istotne decyzje zarządcze ws. podpisywania umów, wydatkowania środków i rozwoju fundacji.

Gdy, w oparciu o zapisy statutu fundacji zarząd jest figurantem i może wykonywać wyłącznie polecenia innych osób to nie powinieneś go wpisywać do Rejestru.

Rada fundacji

W przypadku rady fundacji lub innego organu doradczego powinieneś przeanalizować zapisy statutu fundacji. Rada będzie beneficjentem rzeczywistym w fundacji gdy:

• będzie liczyła nie więcej, jak 4 osoby;
• będzie miała uprawnienia organu stanowiącego tj. będzie mogła podejmować wiążące decyzje ws. fundacji. Tu powinieneś potraktować radę analogicznie do fundatora. Rada, która tylko doradza i kontroluje nie jest organem stanowiącym. Ale rada, która odwołuje zarząd, już takim organem jest…

Z radą w fundacji jest dokładnie taki sam problem, jak z fundatorem. Część banków i instytucji finansowych uważa, w oparciu o Dyrektywę UE, że zawsze powinieneś wpisać do Rejestru redę fundacji. I tak, jak w przypadku fundatora warto wyjaśnić tą sytuację w banku. Za wpisanie do rejestru nieprawdziwych danych odpowiadasz tak samo, jak za brak ich wpisania.

Życzę Ci samych sukcesów w Twoich zgłoszeniach do Centalnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Więcej na ten temat mówię w moim podcaście NGO Stacja. Posłuchaj odcinka poświęconemu Centralnemu Rejestrowi Beneficjentów Rzeczywistych.

[mailerlite_form form_id=2]